ដោយ សុខ សេរី
2012-07-13
កិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន លើកទី៤៥ និងកិច្ចប្រជុំវេទិកាតំបន់អាស៊ាន ព្រមទាំងកិច្ចប្រជុំសំខាន់ៗមួយចំនួនទៀត នៅទីក្រុងភ្នំពេញ បានឈានដល់ថ្ងៃបញ្ចប់ហើយ នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ នៅឯវិមានសន្តិភាព។រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក ចូលរួមក្នុងវេទិកាតំបន់អាស៊ានលើកទី១៩ និងធ្វើសន្និសីទកាសែត នៅឯវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២។
ដំណើរការនៃកិច្ចប្រជុំទាំងនោះ មានអស់រយៈពេល១សប្ដាហ៍ និងស្ថិតនៅក្រោមកិច្ចការពារសន្តិសុខ និងសុវត្ថិភាពយ៉ាងម៉ត់ចត់ និងជោគជ័យ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង និងជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី នៅថ្ងៃទី១៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២ បានប្រកាសថា កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធានអាស៊ាន មិនអាចចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម ស្តីពីលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន នោះបានទេ ដោយសារតែប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន មួយចំនួនមិនទាន់បានចុះសម្រុងគ្នា លើការដោះស្រាយនៃជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង (South China Sea)។
ប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន ដែលកំពុងតែមានជម្លោះតានតឹង ដណ្ដើមកាន់កាប់ប្រជុំកោះស្ត្រាតលី (Spratly) និងកោះប៉ារ៉ាសែល (Paracel) ជាមួយប្រទេសចិន (China) នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះ មានដូចជាប្រទេសវៀតណាម (Vietnam) ហ្វីលីពីន (Philippines) ម៉ាឡេស៊ី(Malaysia) និងប្រទេសប្រ៊ុយណេ (Brunei)។ ប៉ុន្តែកន្លងមក ប្រទេសហ្វីលីពីន និងវៀតណាម បានប្រឈមមុខជាមួយប្រទេសចិន ខ្លាំងជាងគេ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅឯវិមានសន្តិភាពថា ប្រទេសមួយចំនួនជាសមាជិកអាស៊ាន កំពុងតែយកបញ្ហាជម្លោះទ្វេភាគីជាមួយប្រទេសចិននោះ មកធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង មិនឲ្យចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនោះបាន នៅថ្ងៃបញ្ចប់នៃកិច្ចប្រជុំ៖ «នៅកន្លែងនេះ គឺកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស វាមិនមែនជាតុលាការកាត់ក្តីឲ្យភាគីជម្លោះឲ្យអ្នកណាចាញ់ អ្នកណាឈ្នះ ដីនេះរបស់អ្នកណា កោះនេះរបស់អ្នកណា ដែនសមុទ្រនេះរបស់អ្នកណា។ ភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងបញ្ហានេះ អាចដោះស្រាយតាម ស៊ី.អូ.ស៊ី (COC) ដែលក្នុងនោះមានច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលក្នុងនោះមានច្បាប់សមុទ្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ»។
លោកបានបញ្ជាក់ទៀតថា នៅគ្រាដែលកម្ពុជាធ្វើជាប្រធានអាស៊ាន នៅឆ្នាំ២០១២ នេះ កម្ពុជាបានខិតខំធ្វើសេចក្តីព្រាង នៃក្រមប្រតិបត្តិស្តីពីការដោះស្រាយដោយសន្តិវិធីស្ដីពីជម្លោះនៅ សមុទ្រចិនខាងត្បូង។
អ្នកវិភាគឯករាជ្យ លោកបណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកចាត់ទុកបញ្ហានេះថា ជារឿងបរាជ័យមួយ នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន ឆ្នាំនេះ៖ «ហើយបរាជ័យនៅប្រទេសកម្ពុជា យើងអាចឆ្លុះបញ្ចាំងនូវអសមត្ថភាពរបស់ប្រទេសយើង ក្នុងការសម្របសម្រួលឲ្យមានការមូលមាត់គ្នា»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក ហោ ណាំហុង បានបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំថ្នាក់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន កន្លងមកនេះ ភាគីទាំងអស់បានឯកភាពគ្នាលើចំណុចសំខាន់ៗចំនួនជាង ១៣០ចំណុច គឺនៅសល់តែបញ្ហាជម្លោះនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងនោះ ដែលមិនត្រូវបានឯកភាពគ្នានៅឡើយ។
កម្ពុជាក្នុងនាមជាប្រធាននៃកិច្ចប្រជុំអាស៊ាននេះ ចង់ឲ្យភាគីជម្លោះនោះរក្សាទុកបញ្ហានេះមួយឡែកសិន ដើម្បីដោះស្រាយបន្ត ហើយចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍សម្រេចរួមគ្នាមួយ។
តែទោះយ៉ាងណា លោក ហោ ណាំហុង បានបញ្ជាក់ថា បញ្ហាមិនចុះសម្រុងគ្នានេះ គឺមិនអាចប៉ះពាល់ដល់ផែនការបង្កើតសហគមន៍អាស៊ាន នៅឆ្នាំ២០១៥ នោះទេ ដោយលោកចាត់ទុកថា នេះជាបញ្ហាដាច់ដោយឡែក៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។(វិទ្យុអាស៊ីសេរី)
