ដោយ ឡេង ម៉ាលី
2012-03-19
វិទ្យុអាស៊ីសេរី
អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា បានបន្តសវនាការរបស់ខ្លួនចូលដល់ថ្ងៃទី ៣៨ ហើយ នៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១២ លើសំណុំរឿងលេខ ០០២។
សវនាការវគ្គដំបូងដែលគ្រោងសួរ និងស្ដាប់ចម្លើយជនជាប់ចោទនៅពេលព្រឹកនោះ មិនបានដូចផែនការទេ ព្រោះជនជាប់ចោទ នួន ជា លែងសូវសហការដូចមុនដោយមិនចង់និយាយ។ អង្គជំនុំជម្រះស្ដាប់សក្ខីកម្មរបស់ ឌុច វិញ។
ស្ថានការណ៍សវនាការលើសំណុំរឿង ០០២ យើងសង្កេតឃើញមានភាពតឹងតែង និងរអាក់រអួលខ្លះ នៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៩ ខែមីនា នៅពេលដែលជនជាប់ចោទ នួន ជា ប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀម។ ភាពតឹងតែង បានកើតមានរវាងភាគីជនជាប់ចោទ នួន ជា និងចៅក្រមនៃអង្គជំនុំជម្រះ នៅពេលដែលជនជាប់ចោទទាមទារដោយលក្ខខណ្ឌ ដើម្បីអានបញ្ចប់សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន៖ «ខ្ញុំសុំប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀមសិន រហូតទាល់តែបាននិយាយជាមួយមេធាវី»។
មុននឹងប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀមរបស់ខ្លួន មេធាវីអន្តរជាតិជនជាប់ចោទ នួន ជា លោក ម៉ៃឃើល ផេសមិន (Michiel Pestman) បានសុំអង្គជំនុំជម្រះអានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់គាត់រយៈពេល ១៥ នាទី។ ក៏ប៉ុន្តែ ជនជាប់ចោទអានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះមិនទាន់ចប់ ក៏ត្រូវសហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិជំទាស់ ដោយលើកហេតុថា មិនពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គហេតុដែលត្រូវកំណត់ពិភាក្សានៅដំណាក់កាលនេះ។
ដោយការយល់ស្របតាមព្រះរាជអាជ្ញា ប្រធានចៅក្រមជំនុំជម្រះ លោក និល ណុន បានសម្រេចមិនឲ្យជនជាប់ចោទ នួន ជា បន្តអានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់គាត់ទៀតទេ ដោយចាប់ផ្ដើមសួរសំណួរទៅគាត់៖ «ជាបន្តសូមចៅក្រម ស៊ីលវៀ ខាតរ៉ាយស៍ សួរជនជាប់ចោទ»។
បញ្ហានេះត្រូវបានលោក ម៉ៃឃើល ផេសមិន ជំទាស់ដាច់ខាត ដោយសុំពិភាក្សាជាមួយកូនក្ដីរបស់គាត់សិន អំពីផលវិបាកនៃការសម្រេចមិនឱ្យអានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះ៖ «ខ្ញុំគិតថា អង្គជំនុំជម្រះសួរអ្វីទាំងឡាយណា ដែលខ្ញុំពុំទាន់បានពិភាក្សាជាមួយកូនក្ដីខ្ញុំនោះទេ»។
ជាចុងក្រោយ លោកចៅក្រម និល ណុន បានសម្រេចឱ្យជនជនចោទ អានបញ្ចប់សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់គាត់។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ជនជាប់ចោទ នួន ជា បានលើកឡើងដដែលថា សវនាការនេះមិនបានរកអង្គហេតុឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទេ គឺគាត់ប្រៀបធៀបដូចមុនដែរ គឺគេកាត់យកតែខ្លួនក្រពើមកនិយាយប៉ុណ្ណោះ ឯក្បាលនឹងកន្ទុយមិនបានយកមកនិយាយទេ ហើយគាត់បានលើកសំណើសុំរបស់គាត់ឱ្យអង្គជំនុំជម្រះបន្តធ្វើសវនាការ អំពីប្រវត្តិសាស្ត្របក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាជាបន្តទៀត ដោយសុំឱ្យសួរសាក្សី និងអ្នកជំនាញដែលមេធាវីរបស់គាត់ស្នើសុំកន្លងមក។
នួន ជា ចង់ឱ្យសាលាដំបូងស្ដាប់សក្ខីកម្មសាក្សីនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងសម័យមុនឆ្នាំ ១៩៧៥។ គាត់ចង់ស្ដាប់សក្ខីកម្មរបស់មន្ត្រីយោធាអាមេរិកនៅពេលនោះ ដើម្បីបានឮការវាយតម្លៃរបស់ពួកគេ អំពីការខូចខាត ដែលបណ្ដាលមកពីការវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែក B-52។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ គាត់ចង់ស្ដាប់ចម្លើយសាក្សីដទៃទៀត ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសកម្មភាពនានា ដែលកើតមាននៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងមូល។ ជាពិសេសយុវជនជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីឱ្យយល់ដឹងថា អ្វីដែលជាអំពើ និងមិនមែនអំពើរបស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
បើទោះជាដូច្នេះក្ដី ទីបញ្ចប់ជនជាប់ចោទ នួន ជា នៅតែរក្សាសិទ្ធិនៅស្ងៀម៖ «ខ្ញុំសុំប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀមរបស់ខ្ញុំ ហើយនឹងពិចារណាឆ្លើយសំណួរវិញ នៅពេលណាខ្ញុំគិតថាសមស្រប»។
ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងជនជាប់ចោទ លោកចៅក្រមជំនុំជម្រះសាលាដំបូង លោក និល ណុន បានប្រកាសថា សំណើមួយចំនួនរបស់ជនជាប់ចោទ កន្លងមកអង្គជំនុំជម្រះបានឆ្លើយតបខ្លះៗ រួចមកហើយ។
ការប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀមរបស់ជនជាប់ចោទ នួន ជា មិនបានធ្វើឱ្យកាលវិភាគរបស់អង្គជំនុំជម្រះសម្រាប់ធ្វើសវនាការ ផ្លាស់ប្ដូរពីការសួរចម្លើយជនជាប់ចោទ បានតាមផែនការទេ ហើយងាកមកស្ដាប់សក្ខីកម្មរបស់សាក្សី កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច វិញ នៅពេលរសៀលថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១២ នេះ។
សវនាការស្ដាប់សក្ខីកម្មនេះ បន្តធ្វើនៅថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ជាបន្តទៀត។
អតីតប្រធានមន្ទីរ ស-២១ របស់របបខ្មែរក្រហម លោក កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច ដែលត្រូវតុលាការកំពូលសម្រេច កាលពីខែកុម្ភៈ ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតនោះ ឥឡូវនេះ សាលាដំបូងបាននាំមកធ្វើជាសាក្សីប្រឆាំងជនជាប់ចោទ ៣រូប គឺលោក នួន ជា ខៀវ សំផន និង អៀង សារី។ ឌុច ត្រូវបានតុលាការនាំចូលមកសវនាការក្នុងសម្លៀកបំពាក់ពណ៌ខៀវជា អ្នកទោស។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រធានចៅក្រមជំនុំជម្រះបានបង្គាប់ទៅមន្ត្រីពន្ធនាគារថា ឌុច ត្រូវស្លៀកពាក់ស៊ីវិលធម្មតា នៅពេលនាំខ្លួនចូលមកបំភ្លឺក្នុងសវនាការលើកក្រោយៗទៀត៕
កំណត់ចំណាំ៖ ចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណាដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃតែ ប៉ុណ្ណោះ។
2012-03-19
វិទ្យុអាស៊ីសេរី
អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា បានបន្តសវនាការរបស់ខ្លួនចូលដល់ថ្ងៃទី ៣៨ ហើយ នៅថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១២ លើសំណុំរឿងលេខ ០០២។
៣១-សីហា-២០១១៖ ជន ជាប់ ចោទ នួន ជា ក្នុង សវនាការ ពិនិត្យ កាយ សម្បទា និង ស្មារតី ជន ជាប់ ចោទ ក្នុង សំណុំ រឿង ០០២ ថ្ងៃ ទី ៣។ (Photo courtesy of ECCC)
សវនាការវគ្គដំបូងដែលគ្រោងសួរ និងស្ដាប់ចម្លើយជនជាប់ចោទនៅពេលព្រឹកនោះ មិនបានដូចផែនការទេ ព្រោះជនជាប់ចោទ នួន ជា លែងសូវសហការដូចមុនដោយមិនចង់និយាយ។ អង្គជំនុំជម្រះស្ដាប់សក្ខីកម្មរបស់ ឌុច វិញ។
ស្ថានការណ៍សវនាការលើសំណុំរឿង ០០២ យើងសង្កេតឃើញមានភាពតឹងតែង និងរអាក់រអួលខ្លះ នៅព្រឹកថ្ងៃច័ន្ទ ទី១៩ ខែមីនា នៅពេលដែលជនជាប់ចោទ នួន ជា ប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀម។ ភាពតឹងតែង បានកើតមានរវាងភាគីជនជាប់ចោទ នួន ជា និងចៅក្រមនៃអង្គជំនុំជម្រះ នៅពេលដែលជនជាប់ចោទទាមទារដោយលក្ខខណ្ឌ ដើម្បីអានបញ្ចប់សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន៖ «ខ្ញុំសុំប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀមសិន រហូតទាល់តែបាននិយាយជាមួយមេធាវី»។
មុននឹងប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀមរបស់ខ្លួន មេធាវីអន្តរជាតិជនជាប់ចោទ នួន ជា លោក ម៉ៃឃើល ផេសមិន (Michiel Pestman) បានសុំអង្គជំនុំជម្រះអានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់គាត់រយៈពេល ១៥ នាទី។ ក៏ប៉ុន្តែ ជនជាប់ចោទអានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះមិនទាន់ចប់ ក៏ត្រូវសហព្រះរាជអាជ្ញាអន្តរជាតិជំទាស់ ដោយលើកហេតុថា មិនពាក់ព័ន្ធនឹងអង្គហេតុដែលត្រូវកំណត់ពិភាក្សានៅដំណាក់កាលនេះ។
ដោយការយល់ស្របតាមព្រះរាជអាជ្ញា ប្រធានចៅក្រមជំនុំជម្រះ លោក និល ណុន បានសម្រេចមិនឲ្យជនជាប់ចោទ នួន ជា បន្តអានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់គាត់ទៀតទេ ដោយចាប់ផ្ដើមសួរសំណួរទៅគាត់៖ «ជាបន្តសូមចៅក្រម ស៊ីលវៀ ខាតរ៉ាយស៍ សួរជនជាប់ចោទ»។
បញ្ហានេះត្រូវបានលោក ម៉ៃឃើល ផេសមិន ជំទាស់ដាច់ខាត ដោយសុំពិភាក្សាជាមួយកូនក្ដីរបស់គាត់សិន អំពីផលវិបាកនៃការសម្រេចមិនឱ្យអានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះ៖ «ខ្ញុំគិតថា អង្គជំនុំជម្រះសួរអ្វីទាំងឡាយណា ដែលខ្ញុំពុំទាន់បានពិភាក្សាជាមួយកូនក្ដីខ្ញុំនោះទេ»។
ជាចុងក្រោយ លោកចៅក្រម និល ណុន បានសម្រេចឱ្យជនជនចោទ អានបញ្ចប់សេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់គាត់។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ជនជាប់ចោទ នួន ជា បានលើកឡើងដដែលថា សវនាការនេះមិនបានរកអង្គហេតុឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទេ គឺគាត់ប្រៀបធៀបដូចមុនដែរ គឺគេកាត់យកតែខ្លួនក្រពើមកនិយាយប៉ុណ្ណោះ ឯក្បាលនឹងកន្ទុយមិនបានយកមកនិយាយទេ ហើយគាត់បានលើកសំណើសុំរបស់គាត់ឱ្យអង្គជំនុំជម្រះបន្តធ្វើសវនាការ អំពីប្រវត្តិសាស្ត្របក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជាជាបន្តទៀត ដោយសុំឱ្យសួរសាក្សី និងអ្នកជំនាញដែលមេធាវីរបស់គាត់ស្នើសុំកន្លងមក។
នួន ជា ចង់ឱ្យសាលាដំបូងស្ដាប់សក្ខីកម្មសាក្សីនៅទីក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងសម័យមុនឆ្នាំ ១៩៧៥។ គាត់ចង់ស្ដាប់សក្ខីកម្មរបស់មន្ត្រីយោធាអាមេរិកនៅពេលនោះ ដើម្បីបានឮការវាយតម្លៃរបស់ពួកគេ អំពីការខូចខាត ដែលបណ្ដាលមកពីការវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែក B-52។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ គាត់ចង់ស្ដាប់ចម្លើយសាក្សីដទៃទៀត ដែលពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសកម្មភាពនានា ដែលកើតមាននៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជនកម្ពុជាទាំងមូល។ ជាពិសេសយុវជនជំនាន់ក្រោយ ដើម្បីឱ្យយល់ដឹងថា អ្វីដែលជាអំពើ និងមិនមែនអំពើរបស់កម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។
បើទោះជាដូច្នេះក្ដី ទីបញ្ចប់ជនជាប់ចោទ នួន ជា នៅតែរក្សាសិទ្ធិនៅស្ងៀម៖ «ខ្ញុំសុំប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀមរបស់ខ្ញុំ ហើយនឹងពិចារណាឆ្លើយសំណួរវិញ នៅពេលណាខ្ញុំគិតថាសមស្រប»។
ជាការឆ្លើយតបទៅនឹងជនជាប់ចោទ លោកចៅក្រមជំនុំជម្រះសាលាដំបូង លោក និល ណុន បានប្រកាសថា សំណើមួយចំនួនរបស់ជនជាប់ចោទ កន្លងមកអង្គជំនុំជម្រះបានឆ្លើយតបខ្លះៗ រួចមកហើយ។
ការប្រើសិទ្ធិនៅស្ងៀមរបស់ជនជាប់ចោទ នួន ជា មិនបានធ្វើឱ្យកាលវិភាគរបស់អង្គជំនុំជម្រះសម្រាប់ធ្វើសវនាការ ផ្លាស់ប្ដូរពីការសួរចម្លើយជនជាប់ចោទ បានតាមផែនការទេ ហើយងាកមកស្ដាប់សក្ខីកម្មរបស់សាក្សី កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច វិញ នៅពេលរសៀលថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១២ នេះ។
សវនាការស្ដាប់សក្ខីកម្មនេះ បន្តធ្វើនៅថ្ងៃទី២០ ខែមីនា ជាបន្តទៀត។
អតីតប្រធានមន្ទីរ ស-២១ របស់របបខ្មែរក្រហម លោក កាំង ហ្កេកអ៊ាវ ហៅ ឌុច ដែលត្រូវតុលាការកំពូលសម្រេច កាលពីខែកុម្ភៈ ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារអស់មួយជីវិតនោះ ឥឡូវនេះ សាលាដំបូងបាននាំមកធ្វើជាសាក្សីប្រឆាំងជនជាប់ចោទ ៣រូប គឺលោក នួន ជា ខៀវ សំផន និង អៀង សារី។ ឌុច ត្រូវបានតុលាការនាំចូលមកសវនាការក្នុងសម្លៀកបំពាក់ពណ៌ខៀវជា អ្នកទោស។ ក៏ប៉ុន្តែ ប្រធានចៅក្រមជំនុំជម្រះបានបង្គាប់ទៅមន្ត្រីពន្ធនាគារថា ឌុច ត្រូវស្លៀកពាក់ស៊ីវិលធម្មតា នៅពេលនាំខ្លួនចូលមកបំភ្លឺក្នុងសវនាការលើកក្រោយៗទៀត៕
កំណត់ចំណាំ៖ ចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណាដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃតែ ប៉ុណ្ណោះ។
