ដោយ: វឿន សាវុធ
CEN
ភ្នំពេញ: តាមប្រពៃណីខ្មែរ ពិធីខួបកំណើតបានកើតមានយូរណាស់មកហើយ។ ការប្រាព្ធពិធីនេះពុំប្រកាន់ថា ប្រុសស្រី ក្មេងចាស់ ពូមីង ព្រះសង្ឃ ឬ ព្រះរាជានោះទេ គ្រាន់តែការហៅមានភាពខុសគ្នានិងពេលវេលានៃការប្រារព្ធធ្វើឡើងនោះឯង ។
សម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រ និងព្រះសង្ឃ ត្រូវបានគេហៅថា “ពិធីចម្រើនព្រះជន្ម” បើចំពោះរាស្ត្រសាមញ្ញគេបានហៅថា “ចម្រើនអាយុ ឬខួបកំណើត” វិញនោះទេ។ សង្គមខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្ន មានមនុស្សជាច្រើនបែរជានាំគ្នាធ្វើខួបកំណើតទៅតាមបរទេស លក្ខណៈបែបអឺរ៉ុប ហើយត្រូវបានគេនិយមនិយាយជាប់មាត់មកថា “Birthday” យ៉ាងពេញ។ នេះអាចមកពីពលរដ្ឋកម្ពុជាយើងគេបានភ្លេចហើយថា ខ្មែរក៏មានពិធីខួបកំណើត និងជាប្រពៃណីមួយដែរ។
តាមលក្ខណៈប្រពៃណីខ្មែរ ការប្រារព្ធធ្វើពិធីខួបកំណើតត្រូវបានគេផ្សព្វផ្សាយឲ្យឃើញតាមរយៈ ទូរទស្សន៍ស្រាប់ហើយ ដែលក្រៅពីនោះ ពិធីនេះត្រូវបានគេធ្វើឡើង តែចំពោះព្រះមហាក្សត្រ ញាតិវង្សានុវង្ស មន្ត្រីធំៗនិងបណ្តាជនដែលមានទ្រព្យធនក្រាស់ក្រែលប៉ុណ្ណោះ។
ពីសម័យបុរាណ ពិធីខួបកំណើត ឬចម្រើនព្រះជន្មនេះ មានឈ្មោះម្យ៉ាងទៀតគឺពិធី “អាយុវឌ្ឍនមង្គល” ដែលគេប្រារព្ធធ្វើឡើងរៀងរាល់រយៈពេល ១២ឆ្នាំម្តង គឺនៅអាយុ១២ឆ្នាំ អាយុ២៤ឆ្នាំ និងអាយុ៣៦ឆ្នាំ ដោយខ្មែរកំណត់យកថ្ងៃខែឆ្នាំម្ចាស់ពិធីតាមចន្ទគតិ(ប្រតិទិន ពុទ្ធសាសនា)។
សម័យក្រោយមក គេឃើញមានការផ្លាស់ប្តូរប្រែប្រួលពីរវាង១២ឆ្នាំម្តង មកប្រារព្ធធ្វើខួបកំណើតមួយឆ្នាំម្តងវិញ ដោយផ្អែកលើស្ថានភាពគ្រួសារជាក់ស្តែង ហើយក៏គេឃើញរៀបចំពិធីនេះច្រើនតែសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រ និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលដែលមានឋានៈខ្ពស់ និងអ្នកមានធនធានហូរហៀរមួយភាគតូចនោះទេ។
ឥឡូនេះ ចំពោះយុវវ័យ គេប្រារព្ធពិធីខួបកំណើតដោយយកតាមបែបលោកខាងលិច គ្រាន់តែមានរបស់បន្តិចបន្តួច ដូចជាមាន នំខេក មួយ (Cake) ទៀនសម្រាប់អុជ (ឧ.ទៀន១ដើមតំណាង៥ឆ្នាំ ឬ១០ឆ្នាំ) កាំជ្រួច និងមានពាក់មួកសាជី (Birthday hat) ហើយមុននឹងធ្វើពិធីនេះ គេបានអញ្ជើញ ប្រាប់គ្នីគ្នា មិត្តភក្តិឲ្យមកចូលរួមជាមួយ ថែមទាំងផ្តល់កាដូ រួមនឹងការច្រៀងជូនពរម្ចាស់ខួប ជាភាសាបរទេសថា “Happy Birthday to you…” និងបានឲ្យសាមីកម្មវិធីបួងសួងប្រាថ្នានូវអ្វីដែលខ្លួនចង់បាន រួចគេផ្លុំទៀនពន្លត់ ជាកិច្ចបញ្ចប់និងគេសន្មតថា បានធ្វើខួបកំណើតរួចហើយ។
ក៏នៅមានអ្នកខ្លះ គេចង់ធ្វើថ្ងៃខួបរបស់គេនេះឲ្យអធឹកអធម ដោយរៀបចំឡើងមានការតុបតែងលម្អនិងមានឆាកប្រគំតន្ត្រីសម័យកំដរ និងមាននំខេកធំ ស្ព្រាយបាញ់ (Spray) ជាដើមនោះ។
ភ្ញៀវអញ្ជើញចូលរួមរហូតដល់រាប់រយនាក់ក៏មាន។គេក៏មានពិធីករ ពិធីការិនីដឹកនាំកម្មវិធី ធ្វើឲ្យរឹតតែរីករាយមួយកម្រិតទៀត អាស្រ័យទៅលើធនធាន ឬចំណង់របស់គេ។ គេយល់ថាមួយឆ្នាំបានធ្វើម្តង។ ដូច្នេះត្រូវតែធ្វើឲ្យសមរម្យ។ ពិធីខួបកំណើតនេះពេលខ្លះគេធ្វើត្រូវថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើត ខ្លះទៀតក៏យកតាមក្បួនតម្រាផ្សេងៗដែលគេយល់ថាល្អ សុខសប្បាយចំពោះរូបគេ។
ដោយសារតែរយៈពេល នៃការប្រារព្ធធ្វើម្ដងៗយូរពេក គឺរហូតដល់១២ឆ្នាំធ្វើម្ដង ទើបធ្វើឲ្យពិធីនេះត្រូវបានគេភ្លេចអស់ ហើយបែរជានាំគ្នាមកធ្វើតាមបែបបស្ចិមប្រទេស ដូចសព្វថ្ងៃវិញ៕ S
CEN
ភ្នំពេញ: តាមប្រពៃណីខ្មែរ ពិធីខួបកំណើតបានកើតមានយូរណាស់មកហើយ។ ការប្រាព្ធពិធីនេះពុំប្រកាន់ថា ប្រុសស្រី ក្មេងចាស់ ពូមីង ព្រះសង្ឃ ឬ ព្រះរាជានោះទេ គ្រាន់តែការហៅមានភាពខុសគ្នានិងពេលវេលានៃការប្រារព្ធធ្វើឡើងនោះឯង ។
សម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រ និងព្រះសង្ឃ ត្រូវបានគេហៅថា “ពិធីចម្រើនព្រះជន្ម” បើចំពោះរាស្ត្រសាមញ្ញគេបានហៅថា “ចម្រើនអាយុ ឬខួបកំណើត” វិញនោះទេ។ សង្គមខ្មែរនាពេលបច្ចុប្បន្ន មានមនុស្សជាច្រើនបែរជានាំគ្នាធ្វើខួបកំណើតទៅតាមបរទេស លក្ខណៈបែបអឺរ៉ុប ហើយត្រូវបានគេនិយមនិយាយជាប់មាត់មកថា “Birthday” យ៉ាងពេញ។ នេះអាចមកពីពលរដ្ឋកម្ពុជាយើងគេបានភ្លេចហើយថា ខ្មែរក៏មានពិធីខួបកំណើត និងជាប្រពៃណីមួយដែរ។
តាមលក្ខណៈប្រពៃណីខ្មែរ ការប្រារព្ធធ្វើពិធីខួបកំណើតត្រូវបានគេផ្សព្វផ្សាយឲ្យឃើញតាមរយៈ ទូរទស្សន៍ស្រាប់ហើយ ដែលក្រៅពីនោះ ពិធីនេះត្រូវបានគេធ្វើឡើង តែចំពោះព្រះមហាក្សត្រ ញាតិវង្សានុវង្ស មន្ត្រីធំៗនិងបណ្តាជនដែលមានទ្រព្យធនក្រាស់ក្រែលប៉ុណ្ណោះ។
ពីសម័យបុរាណ ពិធីខួបកំណើត ឬចម្រើនព្រះជន្មនេះ មានឈ្មោះម្យ៉ាងទៀតគឺពិធី “អាយុវឌ្ឍនមង្គល” ដែលគេប្រារព្ធធ្វើឡើងរៀងរាល់រយៈពេល ១២ឆ្នាំម្តង គឺនៅអាយុ១២ឆ្នាំ អាយុ២៤ឆ្នាំ និងអាយុ៣៦ឆ្នាំ ដោយខ្មែរកំណត់យកថ្ងៃខែឆ្នាំម្ចាស់ពិធីតាមចន្ទគតិ(ប្រតិទិន ពុទ្ធសាសនា)។
សម័យក្រោយមក គេឃើញមានការផ្លាស់ប្តូរប្រែប្រួលពីរវាង១២ឆ្នាំម្តង មកប្រារព្ធធ្វើខួបកំណើតមួយឆ្នាំម្តងវិញ ដោយផ្អែកលើស្ថានភាពគ្រួសារជាក់ស្តែង ហើយក៏គេឃើញរៀបចំពិធីនេះច្រើនតែសម្រាប់ព្រះមហាក្សត្រ និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលដែលមានឋានៈខ្ពស់ និងអ្នកមានធនធានហូរហៀរមួយភាគតូចនោះទេ។
ឥឡូនេះ ចំពោះយុវវ័យ គេប្រារព្ធពិធីខួបកំណើតដោយយកតាមបែបលោកខាងលិច គ្រាន់តែមានរបស់បន្តិចបន្តួច ដូចជាមាន នំខេក មួយ (Cake) ទៀនសម្រាប់អុជ (ឧ.ទៀន១ដើមតំណាង៥ឆ្នាំ ឬ១០ឆ្នាំ) កាំជ្រួច និងមានពាក់មួកសាជី (Birthday hat) ហើយមុននឹងធ្វើពិធីនេះ គេបានអញ្ជើញ ប្រាប់គ្នីគ្នា មិត្តភក្តិឲ្យមកចូលរួមជាមួយ ថែមទាំងផ្តល់កាដូ រួមនឹងការច្រៀងជូនពរម្ចាស់ខួប ជាភាសាបរទេសថា “Happy Birthday to you…” និងបានឲ្យសាមីកម្មវិធីបួងសួងប្រាថ្នានូវអ្វីដែលខ្លួនចង់បាន រួចគេផ្លុំទៀនពន្លត់ ជាកិច្ចបញ្ចប់និងគេសន្មតថា បានធ្វើខួបកំណើតរួចហើយ។
ក៏នៅមានអ្នកខ្លះ គេចង់ធ្វើថ្ងៃខួបរបស់គេនេះឲ្យអធឹកអធម ដោយរៀបចំឡើងមានការតុបតែងលម្អនិងមានឆាកប្រគំតន្ត្រីសម័យកំដរ និងមាននំខេកធំ ស្ព្រាយបាញ់ (Spray) ជាដើមនោះ។
ភ្ញៀវអញ្ជើញចូលរួមរហូតដល់រាប់រយនាក់ក៏មាន។គេក៏មានពិធីករ ពិធីការិនីដឹកនាំកម្មវិធី ធ្វើឲ្យរឹតតែរីករាយមួយកម្រិតទៀត អាស្រ័យទៅលើធនធាន ឬចំណង់របស់គេ។ គេយល់ថាមួយឆ្នាំបានធ្វើម្តង។ ដូច្នេះត្រូវតែធ្វើឲ្យសមរម្យ។ ពិធីខួបកំណើតនេះពេលខ្លះគេធ្វើត្រូវថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើត ខ្លះទៀតក៏យកតាមក្បួនតម្រាផ្សេងៗដែលគេយល់ថាល្អ សុខសប្បាយចំពោះរូបគេ។
ដោយសារតែរយៈពេល នៃការប្រារព្ធធ្វើម្ដងៗយូរពេក គឺរហូតដល់១២ឆ្នាំធ្វើម្ដង ទើបធ្វើឲ្យពិធីនេះត្រូវបានគេភ្លេចអស់ ហើយបែរជានាំគ្នាមកធ្វើតាមបែបបស្ចិមប្រទេស ដូចសព្វថ្ងៃវិញ៕ S
